Χημικό έγκαυμα.

ΧΗΜΙΚΟ ΕΓΚΑΥΜΑ

Χημικά εγκαύματα προκύπτουν όταν το δέρμα, τα μάτια ή εσωτερικά όργανα έρχονται σε επαφή με ένα οξύ ή μία βάση.

Τα μικρά χημικά εγκαύματα τείνουν να επουλώνονται γρήγορα με την θεραπεία. Τα πιο σοβαρά εγκαύματα ενδέχεται να απαιτούν εξειδικευμένη θεραπεία από ειδικά κέντρα θεραπείας.

Τα χημικά εγκαύματα δεν έχουν καμμία απολύτως σχέση με τις αλλεργικές αντιδράσεις, το έκζεμα, το θερμικό έγκαυμα ή με τις δερματοπάθειες που προκαλούνται από την υπερβολική έκθεση ή ευαισθησία στην UV ακτινοβολία.

Οξέα – Βάσεις (Αλκάλια) – Κατανόηση του pH

Η ενεργός οξύτητα ή pH (προφέρεται πεχά) είναι ένας εύχρηστος τρόπος έκφρασης της συγκέντρωσης των ιόντων υδρογόνου ή, πιο σωστά, των κατιόντων υδροξωνίου (H3O+) σε ένα υδατικό διάλυμα.

Στους 25 °C η κλίμακα pH κυμαίνεται από 0 έως 14 και χρησιμοποιείται ευρέως για τον προσδιορισμό της οξύτητας ενός διαλύματος.

Στον πίνακα εμφανίζονται οι τιμές του pH για τα διαλύματα ορισμένων ουσιών που χρησιμοποιούνται συχνά.

Ουσία/Διάλυμα	pH
Διάλυμα υδροχλωρίου (HCl) 1 M	0
Γαστρικό υγρό	1,5
Χυμός λεμονιού	2,4
Coca-Cola	2,5
Ξύδι	2.9
Χυμός πορτοκαλιού	3
Μπύρα	4,5
καφές	5,0
Τσάι	5,5
όξινη βροχή	< 5,6
Γάλα	6,5
Καθαρό νερό	7,0
Σάλιο υγιούς ατόμου	6,5-7,4
Αίμα	7,35 – 7,45
Θαλασσινό νερό	8,0
Σαπούνι	9,0 – 10,0
αμμωνία εμπορίου	11,5
χλωρίνη	12
Διάλυμα NaOH 1 Μ	14

Διαλύματα για τα οποία η τιμή του pH είναι μικρότερη από 7 χαρακτηρίζονται ως όξινα.

Διαλύματα με pH μεγαλύτερο από 7 χαρακτηρίζονται αλκαλικά. Πολλές φορές, αντί του όρου ‘αλκαλικό’, για το χαρακτηρισμό ενός τέτοιου διαλύματος χρησιμοποιείται ο όρος ‘βασικό’.

Τέλος, τα διαλύματα με pH=7 ονομάζονται ουδέτερα.

Οτιδήποτε άλλο που δεν είναι υδατικό διάλυμα(νύχι, μαλλί, δέρμα, καλλυντικά, βερνίκια κλπ), απλά δεν έχει ρΗ.

Ποιος κινδυνεύει περισσότερο από χημικά εγκαύματα;

Αν και ο καθένας μπορεί να εκτεθεί σε χημικές ουσίες που προκαλούν εγκαύματα, μερικοί άνθρωποι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο, συμπεριλαμβανομένων των μικρών παιδιών, των ηλικιωμένων, των ατόμων με αναπηρίες που μπορεί να μην καταλαβαίνουν πώς να χειρίζονται τα χημικά, των ατόμων με κινητικά προβλήματα και εκείνων που εργάζονται σε επαγγέλματα που απαιτούν χρήση χημικών.

Αιτίες και τύποι χημικών εγκαυμάτων

Μπορείτε να υποστείτε ένα χημικό έγκαυμα κάνοντας κατά λάθος χρήση κοινών προϊόντων, από την μη σωστή εφαρμογή υλικών προετοιμασίας και προϊόντων που χρησιμοποιούνται στην ονυχοπλαστική και την αισθητική άκρων, εισπνέοντας μια χημική ουσία (όπως αμμωνία) σε αέρια κατάσταση ή από επίθεση.

Βλάβη εγκαυμάτων: οξέα έναντι βάσεων

Τα χημικά εγκαύματα συμβαίνουν από τη δράση ενός ισχυρού οξέος (π.χ. οξύ μπαταρίας) ή βάσης (π.χ. λευκαντικού).

Τα οξέα καταστρέφουν ή σκοτώνουν τα κύτταρα, ενώ οι βάσεις τα υγροποιούν. Αυτό κάνει τα εγκαύματα από βάσεις συνήθως πολύ χειρότερα από εκείνα από οξέα.

Πολλά προϊόντα οικιακής χρήσης περιέχουν χημικές ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν εγκαύματα, όπως:

Αμμωνία (βρίσκεται σε διαλύματα καθαρισμού, φυτοφάρμακα, βαφές και λιπάσματα).
Οξύ μπαταρίας (βρίσκεται σε μπαταρίες οικιακής χρήσης και αυτοκινήτων).
Λευκαντικό (βρίσκεται σε προϊόντα πλυντηρίου και λευκαντικά δοντιών).
Υδροχλωρικό οξύ (βρίσκεται σε καθαριστικό πλακιδίων, καθαριστικά λεκάνης τουαλέτας και χημικά πισίνας).
Υδροφθορικό οξύ (βρίσκεται σε καθαριστικά σκουριάς και καθαριστικά βαρέως τύπου).
Θειικό οξύ (βρίσκεται σε καθαριστικά αποχέτευσης, καθαριστικά λεκάνης τουαλέτας και μερικά απορρυπαντικά πλυντηρίου σε σκόνη).
Υδροξείδιο του νατρίου (βρίσκεται σε καθαριστικά αποχέτευσης και καθαριστικά φούρνου).
Υποχλωριώδες νάτριο (βρίσκεται σε χλωρίνη και διαλύματα χλωρίωσης πισίνας).

Πώς μπορεί να επηρεάσει η ακετόνη την υγεία μου;

Εάν εκτεθείτε στην ακετόνη, εισέρχεται στο αίμα σας, το οποίο την μεταφέρει σε όλα τα όργανα του σώματος. Όταν υπάρχει μόνο μία μικρή ποσότητα, το συκώτι σας το διασπά σε αβλαβείς χημικές ουσίες.

Η εισπνοή ή η κατάποση υψηλών ποσοτήτων ακετόνης σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, σύγχυση, ναυτία, αιχμηρό παλμό, αλλαγές στο μέγεθος και την ποσότητα των αιμοσφαιρίων, απώλεια των αισθήσεων (πεποίθηση) ή κώμα.

Η εισπνοή μέτριας έως υψηλής ποσότητας ακετόνης μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό της μύτης, του λαιμού, των πνευμόνων και των ματιών.

Η επαφή του δέρματος με την ακετόνη μπορεί να προκαλέσει ξηρότητα, ερεθισμό και σκάσιμο του δέρματος.

Τα αποτελέσματα της μακροχρόνιας έκθεσης στην ακετόνη έχουν μελετηθεί κυρίως σε ζώα και περιλαμβάνουν βλάβες στα νεφρά, το ήπαρ και τα νεύρα.

Διάγνωση χημικών εγκαυμάτων

Ένας πάροχος υγειονομικής περίθαλψης θα διαγνώσει το έγκαυμα με βάση διάφορους παράγοντες:

Το μέγεθος της βλάβης στο δέρμα και το βάθος του εγκαύματος.
Πόσο πόνο βιώνει ο ασθενής.
Σημάδια μόλυνσης.
Η ποσότητα του οιδήματος στην περιοχή.

Τα χημικά εγκαύματα χρησιμοποιούν την ίδια «κλίμακα βαθμού» με τα κανονικά εγκαύματα:

Ένα έγκαυμα πρώτου βαθμού είναι επιφανειακό και επηρεάζει το πρώτο στρώμα του δέρματος (επιδερμίδα).
Ένα έγκαυμα δεύτερου βαθμού επηρεάζει τόσο την επιδερμίδα όσο και το δεύτερο στρώμα του δέρματος (χόριο).
Ένα έγκαυμα τρίτου βαθμού προσβάλλει την επιδερμίδα, το χόριο και το τρίτο στρώμα (υποδόρια).
Ένα έγκαυμα τετάρτου βαθμού μπορεί ενδεχομένως να φτάσει τόσο βαθιά όσο οι μύες και τα οστά.

Πότε να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια

Εάν το χημικό έγκαυμα είναι μεγαλύτερο από 7cmή είναι δεύτερου βαθμού ή υψηλότερο αναζητήστε ιατρική φροντίδα αμέσως επισκεπτόμενοι εξωτερικά ιατρεία νοσοκομείου.

Τα χημικά εγκαύματα που φαίνονται ήπια μπορεί να προκαλέσουν σοβαρό τραυματισμό σε βάθος ιστού. Πάντα να εξετάζεταιη πληγείσα περιοχή από έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης το συντομότερο δυνατό, ανεξάρτητα από το πόσο ήπιος φαίνεται ο τραυματισμός.

Θα πρέπει επίσης να πάτε στο νοσοκομείο εάν:

Το έγκαυμα είναι στα χέρια, τα πόδια, το πρόσωπο ή τους γλουτούς σας.
Το έγκαυμα καλύπτει μία κύρια άρθρωση.
Τα παυσίπονα που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή δεν ελέγχουν τον πόνο.
Έχετε τα σημεία και τα συμπτώματα του σοκ (ρηχή αναπνοή, ζάλη, χαμηλή αρτηριακή πίεση).

Συμπτώματα χημικών εγκαυμάτων

Χημικά εγκαύματα μπορεί να συμβούν στο εξωτερικό του σώματος (π.χ. στο δέρμα ή στα μάτια) ή εσωτερικά σε περίπτωση εισπνοής ή κατάποσης. Επειδή κάθε τύπος χημικού εγκαύματος επηρεάζει διαφορετικά μέρη του σώματος ή όργανα, τα συμπτώματα θα ποικίλλουν.

Συμπτώματα χημικών εγκαυμάτων σε δέρμα/μάτια:

Φουσκάλες ή νεκρό μαυρισμένο δέρμα.
Πόνος ή μούδιασμα.
Ερυθρότητα, ερεθισμός ή κάψιμο.
Αλλάζει η όραση (σε περίπτωση επαφής με το μάτι).

Συμπτώματα εσωτερικών χημικών εγκαυμάτων (όταν εισπνέονται ή καταπίνονται χημικά):

Βήχας ή δύσπνοια.
Ζάλη.
Πονοκέφαλος.
Ακανόνιστος καρδιακός παλμός ή καρδιακή ανακοπή.
Χαμηλή πίεση αίματος.
Μυϊκές συσπάσεις.
Επιληπτική κρίση.
Εμετός.

Θεραπεία και διαχείριση χημικών εγκαυμάτων

Εάν πάθετε χημικό έγκαυμα, δώστε αμέσως τις πρώτες βοήθειες.

Κάντε πρώτα αυτά τα βήματα:

Η βλάβη των ιστών θα συνεχιστεί όσο η χημική ουσία είναι σε επαφή με το δέρμα, επομένως αφαιρέστε τυχόν ρούχα που θα μπορούσαν να περιέχουν τη χημική ουσία ή/και να επηρεάσουν την πληγείσα περιοχή. Ξεπλύνετε το έγκαυμα κάτω από νερό για 20 λεπτά.
Μην χρησιμοποιείτε νερό εάν η χημική ουσία είναι ξηρή ή σε σκόνη. Το νερό μπορεί να αντιδράσει με τη χημική ουσία για να δημιουργήσει επικίνδυνα υποπροϊόντα. Αντίθετα, σκουπίστε απαλά τη σκόνη από το δέρμα και συμβουλευτείτε τη συσκευασία της χημικής ουσίας για συμβουλές έκτακτης ανάγκης.
Φροντίστε να ξεπλύνετε αμέσως τα μάτια με νερό για τουλάχιστον 20 λεπτά εάν έχουν έρθει σε επαφή με την χημική ουσία.
Καλύψτε την περιοχή χαλαρά με ένα καθαρό, στεγνό πανί.

Κατ’ οίκον θεραπεία για ήπια χημικά εγκαύματα:

Εάν το έγκαυμα είναι αρκετά ήπιο, ίσως μπορείτε να το αντιμετωπίσετε στο σπίτι (αλλά συμβουλευτείτε πρώτα έναν γιατρό!).

Μερικές σπιτικές θεραπείες περιλαμβάνουν:

Δροσερές (όχι κρύες) κομπρέσες εφαρμόζονται σε διαστήματα 5 έως 15 λεπτών για την μείωση του οιδήματος.
Αντιβιοτικές αλοιφές για την πρόληψη της μόλυνσης.
Καθαρό τζελ αλόης βέρα που βοηθά στην μείωση της φλεγμονής, στην προώθηση της κυκλοφορίας και στην εξόντωση των βακτηρίων.
Η χρήση τζελ απευθείας από ένα φύλλο αλόης βέρα είναι ιδανική. Εάν αγοράζετε αλόη βέρα σε κατάστημα βεβαιωθείτε ότι περιέχει υψηλό ποσοστό καθαρής αλόης βέρα και δεν έχει πρόσθετα.
Μη συνταγογραφούμενα αναλγητικά όπως ιβουπροφαίνη ή ναπροξένη.

Ιατρική περίθαλψη

Ανάλογα με την σοβαρότητα του εγκαύματός σας, ο γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει μία ποικιλία θεραπειών, όπως:

Έλεγχος του πόνου εάν ο πόνος σας είναι έντονος.
Απολύμανση (συνήθως με άρδευση).
Έλεγχος φαγούρας.
Εάν η χημική ουσία είναι δηλητήριο μπορεί να λάβετε ένα αντίδοτο για να το αντιμετωπίσετε.
Εάν έχετε προβλήματα αναπνοής ο γιατρός μπορεί να προσθέσει έναν αναπνευστικό σωλήνα.
Η μεταμόσχευση δέρματος μπορεί να είναι μία επιλογή εάν το έγκαυμα σας είναι σοβαρό. Με την μεταμόσχευση δέρματος ο γιατρός θα αφαιρέσει υγιή ιστό από κάπου αλλού για να αντικαταστήσει το κατεστραμμένο δέρμα.
Αισθητική ή επανορθωτική χειρουργική όπως απαιτείται.
Φυσική θεραπεία για την μείωση των προβλημάτων εύρους κίνησης που μπορεί να προκληθούν από ουλές.
Συμβουλευτική υποστήριξη για συναισθηματικά ζητήματα που μπορεί να προκληθούν από τραύμα.
Διαχείριση και παρακολούθηση
Εντός 24 ωρών από την έξοδο από το δωμάτιο έκτακτης ανάγκης φροντίστε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας για παρακολούθηση. Εάν εμφανιστούν νέα προβλήματα καλέστε νωρίτερα.

Πρόληψη χημικών εγκαυμάτων

Λάβετε προφυλάξεις ασφαλείας.
Λαμβάνοντας ορισμένες προφυλάξεις και ακολουθώντας τις διαδικασίες ασφαλείας στο σπίτι ή τον χώρο εργασίας σας, μπορείτε να αποτρέψετε τα χημικά εγκαύματα.
Τα παιδιά είναι από την φύση τους περίεργα. Κρατήστε τα χημικά μακριά από παιδιά.
Αποθηκεύστε σωστά τα χημικά μετά την χρήση.
Εργαστείτε με χημικά σε καλά αεριζόμενο χώρο.
Αποθηκεύστε τα χημικά στα αρχικά δοχεία τους με ευανάγνωστες τις ετικέτες ασφαλείας.
Αποφύγετε την ανάμειξη χημικών μεταξύ τους.
Κρατήστε τα χημικά χωριστά από τα αναλώσιμα.
Φοράτε κατάλληλο προστατευτικό εξοπλισμό και ρούχα.